Władysław Anders

Odznaczenia

  • Order Orła Białego

  • Krzyż Komandorski Orderu Wojennego Virtuti Militari

  • Krzyż Kawalerski Orderu Wojennego Virtuti Militari

  • Krzyż Złoty Orderu Wojennego Virtuti Militari

  • Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari

  • Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski

  • Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski

  • Krzyż Niepodległości

  • Krzyż Walecznych (kilkukrotnie)

  • Krzyż Walecznych 1939–1945 (kilkukrotnie)

  • Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami (kilkukrotnie)

  • Medal Wojska (kilkukrotnie)

  • Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości

  • Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921

  • Srebrny Medal za Długoletnią Służbę

  • Brązowy Medal za Długoletnią Służbę

  • Krzyż Armii Krajowej

  • Krzyż Pamiątkowy Monte Cassino

  • Odznaka za Rany i Kontuzje

  • Gwiazda Wytrwałości

  • Order Świętego Jerzego IV klasy (Imperium Rosyjskie)

  • Order Świętego Włodzimierza IV klasy z Mieczami (Imperium Rosyjskie)

  • Order Świętej Anny II, III i IV klasy (Rosja)

  • Order św. Stanisława II i III klasy (Rosja)

  • Order św. Sawy III klasy (Jugosławia)

  • Kawaler Legii Honorowej (Francja)

  • Komandor Legii Honorowej (Francja)

  • Krzyż Wojenny 1939–1945 z brązową palmą (Francja)

  • Médialle Interallié 1914–1918 (Francja)

  • Krzyż Wojenny za Męstwo Wojskowe (Włochy)

  • Kawaler Krzyża Wielkiego Orderu Świętych Maurycego i Łazarza (Włochy)

  • Komandorska Legia Zasługi (USA)

  • Order Lafayettea (USA)

  • Krzyż Towarzyski Orderu Łaźni (Wielka Brytania)

  • Gwiazda Kampanii Włoskiej (Wielka Brytania)

  • Gwiazda za wojnę 1939–1945 (Wielka Brytania)

  • Medal Obrony (Wielka Brytania)

  • War Medal 1939–1945 (Wielka Brytania)

  • Defensor Civitatis (Watykan)

  • Krzyż Wielki Magistralny Orderu Maltańskiego (Suwerenny Zakon Maltański)

  • Cesarski Order Lwa i Słońca „Homayeun” I klasy (Persja)

  • Krzyż Oficerski Orderu Lwa Białego (Czechosłowacja)

Cytaty:

„Dowodzi brygadą od niedawna. Ma swoisty styl; dbały o dyscyplinę zewnętrzną. Zajęcia z oficerami prowadzi bardzo dobrze, sprawnie i realnie. Stosunek do oficerów zabarwiony pewną stronniczością. Taktyczne wyrobienie bardzo duże. Sądzę, że na dowodzeniu pełną brygadą odpowie bardzo dobrze.”

Generał Tadeusz Piskor

Z przesłuchania odstawiano Generała wprost do więziennej celi. Był to mały, brudny pokoik bez szyb, bez pieca, bez łóżka i bez pościeli. Wczesna w ’39 roku zima pluła przez otwór okienny lodowatym deszczem i śniegiem, a betonowa podłoga i ściany pokryte były grubą warstwą szronu. Cienkie i podarte więzienne ubranie nie chroniło od mrozu, a koców nie było. Ciepłą, wodnistą zupę dawano raz na 3-4 dni, a 300-gramowa porcja chleba, zanim dotarła do więźniów, dziwnie malała w rękach dozorców, lub też wprost ginęła w ich żołądkach. Generał odmroził sobie wówczas nogi, ręce i twarz. Na policzkach potworzyły mu się rany, z których ropa ściekała na brodę, tworząc z niej jeden wielki kołtun. O goleniu lub kąpieli w ogóle nie było mowy.”

Generał Zygmunt Bohusz-Szyszko

Władysław Albert Anders 

ur. 11.08.1892 r. w Błoniu – zm. 12.05.1970 r. w Londynie

Uczył się w gimnazjum realnym w Warszawie. Po zgłoszeniu się do armii rosyjskiej w 1910 r. jako Вольноопределяющийся trafił do 3 Noworosyjskiego Pułku Dragonów Jej Cesarskiej Mości Wielkiej Księżny Heleny Władimirowny w Kownie. Po roku zaczął studia na Politechnice w Rydze, gdzie przystąpił do Korporacji Akademickiej Arkonia. W 1917 r. ukończył w Petersburgu kurs Akademii Sztabu Generalnego.

W latach 20. XX w. studiował w Wyższej Szkole Wojennej we Francji. W czasie I wojny światowej w randze porucznika dragonów dowodził szwadronem wojsk rosyjskich. Gdy wybuchła rewolucja 1917 r. pełnił służbę jako szef sztabu 7 Dywizji Strzelców. Działał przy tworzeniu I Korpusu Polskiego.

Po wstąpieniu do Wojska Polskiego został w 1919 r. szefem sztabu Armii Wielkopolskiej w powstaniu wielkopolskim, a potem dowodził 15 pułkiem Ułanów Poznańskich w wojnie polsko-bolszewickiej 1920 r. Przez te lata raniono go kilka razy. W XX-leciu międzywojennym był szefem sztabu Generalnego Inspektora Kawalerii, komendantem Warszawy oraz dowódcą 2 Samodzielnej Brygady Kawalerii i Nowogrodzkiej Brygady Kawalerii, z którą po wybuchu II wojny światowej wziął udział w bitwie pod Mławą. Pomimo rozkazów nie wziął udziału w bitwie nad Bzurą. Dowodząc Grupą Operacyjną Kawalerii stoczył z Niemcami bitwy pod Mińskiem Mazowieckim i Tomaszowem Lubelskim.

Przebijając się na Węgry został wzięty do niewoli sowieckiej. Więziono go we Lwowie i Moskwie, a po podpisaniu układu Sikorski-Majski w 1941 r. powierzono mu dowództwo Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR. Ewakuował wojsko i tysiące cywilów w 1942 r. z ZSRR i jako dowódca Armii Polskiej na Wschodzie i 2 Korpusu Polskiego przez Iran, Irak i Palestynę dotarł do Włoch, gdzie wziął udział w bitwach pod Monte Cassino i Ankoną.

Po kapitulacji Niemiec pozostał na emigracji. Był Generalnym Inspektorem Sił Zbrojnych i Naczelnym Wodzem, przewodniczącym Głównej Komisji Skarbu Narodowego i członkiem Rady Trzech. Prowadził starania o uwolnienie Polaków przebywających w łagrach.

W 1946 r. pozbawiono go polskiego obywatelstwa. Przywrócono mu je w1989 r., w ostatnich miesiącach przed upadkiem komunizmu.

    1. Fot: Zbiory NAC. Archiwum Fotograficzne Tadeusza Szumańskiego.
      1970. Generał Władysław Anders z żoną i córką
    2. Fot: Zbiory NAC. Archiwum Fotograficzne Czesława Datki. Autorstwo: Czesław Datka. 
      1941 – 1944. Generał Władysław Anders.
    3. Fot: Zbiory NAC. Archiwum Fotograficzne Czesława Datki. Autorstwo: Czesław Datka.
      1946. Spotkanie generała Władysława Andersa (z prawej) z prezydentem Władysławem Raczkiewiczem (z lewej).
    4. Fot: Zbiory NAC. Archiwum Fotograficzne Czesława Datki. Autorstwo: Czesław Datka.
      1941 – 1942. Dowódca Armii Polskiej w ZSRR generał Władysław Anders (z prawej) i pułkownik dyplomowany Leopold Okulicki w gabinecie generała Andersa.
    5. Fot: Zbiory NAC. Archiwum Fotograficzne Tadeusza Szumańskiego.
      1943 – 1947. Władysław Anders, generał dywizji, dowódca 2 Korpusu Polskiego.
    6. Fot: Zbiory NAC. Archiwum Fotograficzne Tadeusza Szumańskiego. Autorstwo: Tadeusz Szumański.
      1945. Żołnierze 2 Korpusu Polskiego po bitwie o Bolonię. Wizytacja oddziałów Samodzielnej 2 Brygady Pancernej przez pełniącego obowiązki Naczelnego Wodza generała Władysława Andersa (pierwszy z lewej). Widoczni również m.in.: gen. Bronisław Rakowski (trzeci z prawej) i porucznik Biatkiewicz (pierwszy z prawej)7. Fot: Zbiory NAC. Archiwum Fotograficzne Tadeusza Szumańskiego.
    7. Fot: Zbiory NAC. Archiwum Fotograficzne Tadeusza Szumańskiego.
      1945. Żołnierze 2 Korpusu Polskiego po bitwie o Bolonię. Pełniący obowiązki Naczelnego Wodza generał Władysław Anders (na wieży czołgu pierwszy z prawej), w towarzystwie m.in. generała Bronisława Rakowskiego (stoi na wieży czołgu z lewej).

Publikacje (wybór):
1. „Bez ostatniego rozdziału” (Londyn 1949, 1950, 1959, Warszawa 2007);
2. „Klęska Hitlera w Rosji 1941–1945” (Londyn 1952, 1972, 1997).

Roman<br>Abraham
Roman<br>Abraham
Władysław<br>Anders
Władysław<br>Anders
Mikołaj<br>Bołtuć
Mikołaj<br>Bołtuć
Mieczysław<br>Boruta-Spiechowicz
Mieczysław<br>Boruta-Spiechowicz
Franciszek<br>Dindorf-Ankowicz
Franciszek<br>Dindorf-Ankowicz
Józef<br>Dowbor-Muśnicki
Józef<br>Dowbor-Muśnicki
Józef<br>Haller
Józef<br>Haller
Stanisław<br>Haller
Stanisław<br>Haller
Eugeniusz<br>de Henning-Michaelis
Eugeniusz<br>de Henning-Michaelis
Edmund<br>Kessler
Edmund<br>Kessler
Franciszek<br>Kleeberg
Franciszek<br>Kleeberg
Ludwik<br>Kmicic-Skrzyński
Ludwik<br>Kmicic-Skrzyński
Tadeusz<br>Kutrzeba
Tadeusz<br>Kutrzeba
Mieczysław<br>Linde
Mieczysław<br>Linde
Aleksander<br>Litwinowicz
Aleksander<br>Litwinowicz
Józef<br>Olszyna-Wilczyński
Józef<br>Olszyna-Wilczyński
Gustaw<br>Orlicz-Dreszer
Gustaw<br>Orlicz-Dreszer
Ryszard<br>Paszko
Ryszard<br>Paszko
Józef<br>Piłsudski
Józef<br>Piłsudski
Tadeusz<br>Rozwadowski
Tadeusz<br>Rozwadowski
Stanisław<br>Rouppert
Stanisław<br>Rouppert
Juliusz<br>Rómmel
Juliusz<br>Rómmel
Władysław<br>Sikorski
Władysław<br>Sikorski
Leonard<br>Skierski
Leonard<br>Skierski
Felicjan<br>Sławoj Składkowski
Felicjan<br>Sławoj Składkowski
Wiktor<br>Thommée
Wiktor<br>Thommée
Michał<br>Tadeusz Tokarzewski-Karaszewicz
Michał<br>Tadeusz Tokarzewski-Karaszewicz
Józef<br>Unrug
Józef<br>Unrug
Bolesław<br>Wieniawa-Długoszowski
Bolesław<br>Wieniawa-Długoszowski
Włodzimierz<br>Zagórski
Włodzimierz<br>Zagórski
Lucjan<br>Żeligowski
Lucjan<br>Żeligowski